Gelukkig hebben we in de vorige fase van de conflictinterventie gezien dat het beeld eigenlijk best helder werd, en dat we enig vertrouwen in onze aanpak ontwikkelden. We hebben ook gezien dat er heel wat verschil is in aanpak tussen de vlotte en snelle Frenk en de meer bedachtzame en ervaren Willem. We horen ook, dat het deze week knetterde tussen de “productieafdelingen “( Willem) en “Marketing/ Sales” ( Frenk).
De gesprekken met Willem en Frenk doet Sieds alleen, zonder Leo. Het is zo sterk op de persoon zelf en zal waarschijnlijk zó intensief worden, dat een gesprek met drie mensen eerder verwarrend zal werken.
Leo gaat intussen alle relevante stukken, functiebeschrijvingen, arbeidscontracten en correspondentie doorlezen. En hij probeert een beeld te krijgen van de verhoudingen met de medewerkers, het bestuur en de aandeelhouders.
“De techniek die erbij hoort is zowel ongelooflijk simpel, als ongelooflijk moeilijk.”
Zoals je in het booklet ‘De tien tips bij conflict-beëindiging’ – hebt kunnen lezen volgt nu de ‘appreciative inquiry”. (De tien tips bij conflict-beëindiging nog niet gelezen? Vraag ze hier aan.) De techniek die daarbij hoort is zowel ongelooflijk simpel als ongelooflijk moeilijk. In feite doorloop je, op basis van waardering en erkenning, vier afzonderlijke stappen.
Dit schema gaan we in het gesprek met zowel Willem als Frenk helemaal doorlopen. Al heb ik er in de loop der jaren ook mee leren “spelen”. De essentie is, dat we op basis van waardering en respect, zonder enig oordeel de eigen kwaliteiten, de eigen wensen, de eigen toekomst en de eigen horizon gaan verkennen.
“In de rust van het gesprek ontstaat toenadering, zelfinzicht en zelfs kwetsbaarheid.”
Dat lijkt gemakkelijk, maar is dat zeker niet zomaar. Alle oordelen ( en zeker veroordelen) ontbreken . Ik ben alleen maar doende ofwel Willem ofwel Frenk zich puur op zichzelf en hun eigen toekomst te gaan richten. Het conflict zelf verdwijnt tijdens dit onderdeel naar de achtergrond .
Sieds start op maandag met Frenk. Hij heeft zijn agenda leeg gemaakt voor die dag. We hebben om 10 uur afgesproken op een goede plek ergens in het Rivierenland. Tijdens het gesprek kunnen we er dan voor kiezen even te lopen, rond te kijken of de zinnen te verzetten. Het gesprek wordt -achteraf- prachtig. Het lukt Frenk om zijn “snelle” attitude wat achter zich te laten en zich te concentreren op zijn eigen competenties, zijn toekomst, zijn werksituatie. In de rust van het gesprek ontstaat toenadering, zelfinzicht en zelfs kwetsbaarheid.
Als hij het over het bedrijf heeft ziet hij vooral kansen. Kansen, die groei, omzet en winst gaan opleveren. Het gaat om een goed product, dat zich staande kan houden ook bij marktverandering. Maar dan moet wel iedereen de schouders eronder zetten. En de tweedeling in het bedrijf zal een negatieve impact kunnen hebben op die gedroomde toekomst. Het is tijd om de bakens te verzetten.
“We eindigen met de constatering, dat het een goed gesprek is geweest.”
Maar hij ziet wel de noodzaak van kwaliteit en degelijkheid. Tegen de “Aziaten” kun je vaak niet concurreren op prijs, maar wel op kwaliteit en snelheid en client-value. Daar zitten overigens weer aspecten in, die Frenk minder goed beheerst. Veel beter zijn kwaliteiten als deal-sluiter, verbinder en change-agent.
We nemen met hem ook het kwaliteitskwadrant van Ofman door ( kwaliteit-uitdaging-valkuil-allergie). Hij had dit schema zelf ter voorbereiding meegenomen en dat bij een training elders erg gewaardeerd. Door dit schema nog eens heel persoonlijk door te lopen zien we haarscherp, wat er bij Frenk gebeurt. Als zijn daadkracht te uitbundig wordt, is zijn allergie ( op reflectie, of op stilstand) maximaal. Hoe oud dat schema inmiddels ook is, het werkt in die zin, dat Frenk ziet en ervaart wat er gebeurt als hij bepaald gedrag ziet.
We eindigen met de constatering, dat het een goed gesprek is geweest. Frenk voelt zich wat leeg, twee keer twee uur zo praten op een dag is ook even genoeg. Maar het heeft hem wèl opgelucht. Hij is dankbaar. Het heeft hem echt veel inzicht opgeleverd. Hij belt zijn vrouw om samen uit eten te gaan en het eens over vandaag te hebben.
De moeilijkheid van appreciative inquiry is vooral het nalaten van oordeel en de blik strak op de toekomst te houden. In ons leven zijn we gewend overal oordelen over te hebben, adviezen te geven, oplossingen aan te dragen of mee te leven met onze gesprekspartner. Juist dat maakt openingen dicht, maakt transparantie ondoorzichtig. En zo houden we onze posities in stand. Solution Focus (en daarbinnen appreciative inquiry) doorbreekt dat. En het bijzondere is: het gebeurt altijd weer. Overal. Wij kennen geen krachtiger methode dan deze om mensen weer terug te brengen in hun oorsprong, in waar het hen werkelijk om gaat.
De volgende dinsdag spreekt Sieds rond tien uur Willem. Op zijn verzoek zijn we bij zijn vakantiehuisje op de Utrechtse Heuvelrug. We starten met een round-up van alle ervaringen van Willem, de groei van het bedrijf, de ontwikkeling van het product. Sieds is onder de indruk. Zeker 25 jaar van noeste arbeid, energie en doorzettingsvermogen hebben een pracht product opgeleverd, waar het bedrijf trots op mag zijn. En een netwerk van trouwe klanten, al valt het wel op dat er een aantal zijn afgehaakt en er met name uit Engeland en Duitsland geen nieuwe klanten bijkomen. Daar zouden ze wel wat aan moeten doen, maar de tijd ontbreekt daarvoor.
“En er ontstaat iets bijzonders. Hij merkt hoe belangstellend ik ben naar zijn oordeel, zijn inzicht.”
Ik zie een gemotiveerde en stevige man, die toch wat gebroken lijkt. Hij is het volledig oneens met de aandeelhouders, voelt zich in zijn hemd gezet door de aanstelling van Frenk. Het is net of het verleden er niet meer toe doet. Die miskenning is nog wel het ergst van alles. Het gaat tegenwoordig om rekenmeesters en geldtellers, niet meer om trots en vakmanschap!
Ook met Willem doe ik het gesprek op basis van appreciative inquiry. En er ontstaat iets bijzonders. Hij merkt hoe belangstellend ik ben naar zijn oordeel, zijn inzicht. In alle hectiek van het conflict was dat al lang niet meer voorgekomen. Het emotioneert hem, merkbaar. Hij ervaart erkenning, waardering. En dat is precies wat hij gemist heeft.
Nadat we een pauze hebben genomen, kom ik een uur later terug. Hij heeft een lijstje gemaakt. Wat er moet gebeuren. Wat er moet veranderen. Wat zou kunnen helpen. Kennelijk is er een soort positieve ‘vibe’ losgekomen.
Ik ben hier wel op ingegaan, maar ook niet al te lang. Maar ik heb wel heel duidelijk gewaardeerd dat hij stappen wil zetten, mee wil denken. Ik vond het ook belangrijk het samen iets over Frenk te hebben. Hoe hij eerder moeilijkheden met andere mensen te boven kwam. Hoe hij voor zichzelf opkomt. Hoe hij de nieuwe tijd waardeert.
“We eindigen met de constatering dat het een zware dag was. Het is goed geweest. Intensief.”
Ik probeer het ook in positieve zin over Frenk te hebben. Dat is eerlijk gezegd nog een brug te ver, maar hij geeft wel aan, dat het goed is dat er meer aandacht voor vernieuwing is gekomen. En dat ook dit bedrijf met de tijd moet meegaan. Ronduit verrassend is zijn opmerking, dat Frenk in ieder geval veel beter is met dat Facebook gedoe en zo. Die onzin, dat hadden ze vroeger ook niet nodig, al ziet hij óók dat zijn kinderen daar elke dag gebruik van maken. En hij heeft ook gehoord, dat dat nog tot goede verkoop leidt ook.
En er is iets, dat hij nog niet eerder heeft benoemd. Over Frenk. Letterlijk zegt hij: “kan die man nou niet één keer een vraagteken achter een zin zetten in plaats van een uitroepteken!” . Als ik hem er naar vraag, schrikt hij van zijn eigen duidelijkheid. Ik stimuleer hem om het vast te houden en we zullen die opmerking zeker ergens onderweg gaan gebruiken.
We eindigen met de constatering dat het een zware dag was. Het is goed geweest. Intensief. Hij geeft aan een hoop te hebben om over na te denken. En vanavond is hij met zijn vrouw alleen. Kunnen ze het er nog eens over hebben.
Wil je alle 10 tips nu al direct van ons ontvangen?
Disclaimer
Wij kiezen er voor alle casussen, verhalen, foto’s en blogs te beschrijven op een manier die “waarheidsgetrouw is. Dat is niet zo. We willen geen enkele referte leggen met één van onze klanten. Maar natuurlijk zijn de verhalen wel gebaseerd op onze ervaringen, beelden, uitgangspunten.
